Plusminus 65Ellie Smolenaars 1999. Plusminus Vijfenzestig: de Sociale Diversiteit van Pensioengerechtigde Leeftijden en Ouderdom. Utrecht: Lemma*. 237 pags. ISBN 9051895569 ISBN13 9789051895568 *inmiddels  BOOM uitgevers.

Verschenen in Handelseditie en Proefschrifteditie. Promotie aan de Katholieke Universiteit Brabant/Tilburg University. Faculteit Sociale Wetenschappen. Promotoren: Prof. dr. Jos Berghman, prof. dr. Kees Schuyt.

De pensioenleeftijd markeert onze toegang tot de beleidscategorie ouderen in de sociale zekerheid. Maar waarom worden burgers vaak met hun 65e jaar tot de ouderen gerekend? En waarom is leeftijd zo’n voornaam criterium en meten we ‘ouderdom’ niet af aan bijvoorbeeld fysieke conditie? Plusminus 65 houdt leeftijdscriteria (Nederland en Duitsland / 1880 – 1998) tegen het licht van sociaal-wetenschappelijke ouderdomstheorieën en reconstrueert de uitvinding en ontwikkeling van pensioenleeftijden.

Naast de normleeftijd van 65 blijkt een keur aan leeftijdsgrenzen te zijn gedefiniëerd, variërend van 45 tot 75 jaar. Uitgebreid aandacht is er voor de totstandkoming van de 70-jaargrens onder Bismarck (1889), de 65-jaargrens in de AOW (1957) en verhogingen in de pensioenleeftijd in Duitsland (Rentenreform 1992).

De studie besluit met twee opties op de toekomst. Volgens een ‘leeftijdzonemodel’ zullen leeftijdsgrenzen worden aangepast op financiële ontwikkelingen en op aanbod en vraag op deel-arbeidsmarkten. In een ‘leeftijdonafhankelijk model’ maakt onder toenemende druk van het emancipatoir perspectief leeftijdzonering plaats voor individuele levensloopplanning. De fixatie op leeftijd als ordenend instrument neemt af ten faveure van individuele combinaties tussen arbeid, zorg en vrije tijd.

De publicatie is tot stand gekomen met financiële steun van ABP, PGGM en Fonds Zomerpostzegels. Omslagfoto: Privé-archief van M. van Saane. Ontwerp/vormgeving: Marjet van Hartskamp en Evelien van Vugt (Rotterdam).

Zie ook mijn 2012-blogpost over de stijging van de AOW-leeftijd van 65 naar 67 jaar: https://elliesmolenaars.wordpress.com/2012/07/11/avantgarde-socale-zekerheid-met-vier-observaties-op-een-historische-dag-de-aow-gerechtigde-leeftijd-van-65-jaar-is-verleden-tijd/