Het is onmogelijk te ontsnappen aan labels. Maar de wereld is niet zwart-wit, dus blijf onderzoeken, twijfelen, nadenken en lezen. Deze Sociologie Magazine gaat over Hybriden. Met veel dank aan alle medewerkers van dit nummer en de onmisbare redactie. Heb even een knipsel uitgescheurd zodat je ook kunt zien wie nu eigenlijk de redactie is, soms zijn ze echt te bescheiden, en daarom vind je het ook helemaal onderaan deze blogpost verstopt. En hier ook graag nog even een speciaal woord van dank aan fotograaf Marijn Kuijper die zijn mooie foto uit de serie Someday you’ll disappear (2016) beschikbaar stelde, een serie om rustig te bekijken en na te denken over categorieen en wanneer je bij wie hoort.
Hieronder mijn redactioneel, verschenen onder de titel ‘Pionierende mengvormen’, in: Sociologie Magazine 2016 Nr. 2.
Elke hipster weet dat het onmogelijk is je te ontworstelen aan categorisering. Denk je net uniek en anders te zijn, en zeker geen mainstream, behoor je weer tot de categorie der hipsters. Verbinden en onderscheiden zijn nu eenmaal onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Het zijn verenigbare basisfuncties, zoals Georg Simmel ze in zijn essay over mode benoemt. Of, zoals mode-dandy Karl Lagerfeld dit immanente menselijke labelingsgedrag beschrijft: ook als mode uit de mode is, is precies dat weer de mode.
Onontkoombare categorisering komt helaas ook voor in situaties waarin er toch legio bewijs is dat mensen elkaar te rigoureus over één kam scheren. Zoals bij de categorie ‘de ouderen’. Een ‘undifferentiated lump of humanity’, zo bekritiseert socioloog George Maddox de constructie van deze categorie en duidt daarmee de zinloosheid van het begrip ‘categorie’; eigenlijk is het niet, of niet meer, nuttig om mensen met behulp van leeftijdscriteria in een en dezelfde categorie te proppen en dan uitspraken te doen over ‘de ouderen’.
Spannend aan deze tijd is dat er beweging in gevestigde categoriseringen lijkt te komen, dat tonen de hybriden in dit nummer aan. Met enige vertraging zal dit ook forse effecten op de metende sociale wetenschappen hebben. Onderzoekscategorieën als etniciteit of afkomst zullen zich verder ontwikkelen. En zelfs een ogenschijnlijk heldere binariteit als ‘sekse’ voelt de verandering.
De hybriden zijn daarbij de pionierende mengvormen. De cyborg is de menselijke machine, de beide seksen blijken overlappende normaalverdelingen en mensen zijn niet zwart of wit, maar van gemengde herkomst of dubbel bloed. De hybriden kunnen weer leiden tot nieuwe categorieën (denk aan die hipsters) en nieuwe ordeningen scheppen. Of ze kunnen tegen de bestaande orde ageren en verwarring zaaien.
Onlangs kon ik in een formulier naast de hokjes man of vrouw, een derde categorie aankruisen. Deze was wat raadselachtig geformuleerd met: ‘Ik voel me anders’. Simmel zou zeggen: de onderscheidingsfunctie zie ik, maar wat is nu precies de verbindingsfunctie? Dat voert weer rechtstreeks naar het kernprobleem van de sociologie: hoe is maatschappelijke ordening mogelijk? Daar blijven we over nadenken, met dank aan al die onderzoekers en auteurs. En natuurlijk veel dank aan jullie lezers, out there, ook voor onze lezersgroei.
Social Research&Journalism 